Heniyye’nin İran’da suikasta uğramasına dünyadan tepkiler
İran Devrim Muhafızları Ordusu, 31 Temmuz'da sabaha karşı yaptığı açıklamada, yeni İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın yemin törenine katılmak için Tahran'da bulunan Heniyye'nin kaldığı konutuna saldırı düzenlendiğini duyurdu..
Suikastın ardından çok sayıda ülke tepki mesajı yayımlarken, birçok Batılı ülkenin bu konuda sessiz kalması da dikkati çekti.
Heniyye'nin suikasta uğramasının ardından ülkelerden gelen tepki mesajları şu şekilde;
Türkiye
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, sosyal medya hesabından suikasta ilişkin yaptığı açıklamada, "Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye'ye yönelik Tahran'da gerçekleştirilen kalleş suikastı şiddetle kınıyor ve lanetliyorum." ifadesini kullandı.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, X sosyal medya hesabında yaptığı paylaşımda, Hamas Siyasi Büro Başkanı Heniyye'ye İran'da suikast düzenlendiğini derin bir üzüntüyle öğrendiğini belirtti.
Heniyye'nin, yaşamını Filistin davasına, Filistin'e barış ve huzur gelmesine adadığını kaydeden Fidan, ateşkes sağlanması için son dönemde harcadığı çabanın şahidi olduklarını vurguladı.
Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada da Heniyye'nin Tahran'da gerçekleştirilen alçakça bir suikast sonucu katledilmesinin lanetlediği belirtilerek "Kendi vatanlarında, kendi devletlerinin çatısı altında huzur içinde yaşayabilmek için Heniyye gibi yüz binlerce şehit veren Filistin halkına başsağlığı diliyoruz. Bu saldırı, aynı zamanda Gazze'deki savaşı bölgesel boyuta yayma hedefi taşımaktadır. Uluslararası toplum İsrail'i durdurmak için harekete geçmediği takdirde, bölgemiz çok daha büyük çatışmalarla karşı karşıya kalacaktır. Türkiye, Filistin halkının haklı davasını desteklemeyi sürdürecektir." ifadesi kullanıldı.
İran
İran lideri Ayetullah Ali Hamaney, yaptığı yazılı açıklamada, suikastın İran'da gerçekleşmesinden dolayı kendilerini sorumlu gördüklerini kaydederek "Suçlu ve terörist Siyonist rejim, değerli misafirimizi evimizde şehit ederek bizleri üzdü ancak aynı zamanda kendisine ağır bir ceza da hazırladı." değerlendirmesinde bulundu.
Hamaney, "İran topraklarında şehit edilen Heniyye'nin kanının intikamını almayı vazifemiz kabul ediyoruz." ifadesini kullandı.
İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, X sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, "İran, Kudüs Şehidi İsmail Heniyye'nin yasını tutuyor." ifadesine yer verdi.
Heniyye'yi "Filistin direnişinin cesur yoldaşı" olarak adlandıran Pezeşkiyan, "İki onurlu millet olan İran ve Filistin arasındaki bağ eskisinden güçlü olacak. Mazlumların direnişi her zamankinden daha kuvvetli şekilde savunulacaktır." değerlendirmesinde bulundu.
Filistin
Filistin resmi ajansı WAFA'da yer alan haberde, Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın, eski Başbakan Heniyye için bugünü yas ilan ederek bayrakların yarıya indirilmesini istediği belirtildi.
Filistin hükümetinden yapılan açıklamada da "Eski Başbakan ve vatansever lider Heniyye'ye yönelik haince suikastı kınıyoruz." ifadesi kullanıldı.
Rusya
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Orta Doğu ve Afrika Ülkeleri Özel Temsilcisi Mihail Bogdanov, Rus RİA haber ajansına yaptığı açıklamada, Heniyye'nin suikasta uğramasına tepki göstererek "Bu kesinlikle kabul edilemez bir siyasi suikasttır ve gerilimin daha da tırmanmasına yol açacaktır." dedi.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, suikasta ilişkin gazetecilere yaptığı açıklamada, bu tür eylemlerin bölgede barışı tesis etme girişimlerine karşı olduğuna işaret ederek bunun, zaten gergin olan durumu önemli ölçüde istikrarsızlaştırabileceğine inandıklarını vurguladı.
Peskov, "Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye'nin ölümüne yol açan saldırıyı şiddetle kınıyoruz." ifadesini kullandı.
Rusya Federasyonu Müslümanları Dini İdaresi ve Rusya Müftüler Konseyi Başkanı Ravil Gaynutdin, yaptığı açıklamada, Heniyye'ye yapılan suikastı "Filistin halkının çıkarlarına ve geleceğine saldırı" olarak nitelendirdi.
Çin
Afganistan
Afganistan geçici hükümeti Sözcüsü Zabihullah Mücahid, konuyla ilgili basına yaptığı açıklamada, "Dün gece Tahran'da düzenlenen bir saldırıda öldürülen Filistin İslami Direniş Hareketi (Hamas) siyasi lideri Dr. İsmail Heniyye'nin şehadet haberini derin üzüntüyle öğrendik." ifadesini kullandı.
Katar
Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani, resmi X hesabından, Heniyye'nin suikasta uğramasının ardından İsrail'in, Gazze'de ateşkes ve esir takası görüşmelerine yönelik yaklaşımıyla ilgili, "Görüşmeler devam ederken siyasi suikastların ve Gazze'de sivilleri hedef alan saldırıların devam etmesi bizi şu soruyu sormaya yöneltiyor: Bir taraf karşı taraftaki müzakereciyi suikastla öldürürken arabuluculuk nasıl başarılı olabilir?" ifadelerine yer verdi.
Katar Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Heniyye'ye düzenlenen suikastın "en güçlü" ifadelerle kınandığı ve bunun "iğrenç bir suç, tehlikeli bir şekilde gerginliğin tırmandırılması ve uluslararası hukukun, insancıl hukukun açıkça ihlali" olarak görüldüğü belirtildi.
Açıklamada, "Bu suikast ve İsrail'in Gazze'deki sivilleri hedef almaya devam eden pervasız davranışı, bölgenin bir kaos döngüsüne sürüklenmesine yol açacak ve barış şansını baltalayacaktır." ifadelerine yer verildi.
ABD
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Singapur ziyareti sırasında Gazze'deki duruma ve ateşkesin önemine ilişkin Channel News Asia'ya verdiği mülakatta, Heniyye suikastının Gazze'deki sürece etkisinin ne olacağı sorusuna, "Bu bizim bilgimizin ve dahlimizin olmadığı bir durum. O nedenle tahminde bulunmak çok zor. Uzun yıllar boyunca bir olayın başka bir olay üzerindeki etkisi hakkında asla tahminde bulunmamayı öğrendim." şeklinde yanıt verdi.
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, Filipinler'e yaptığı ziyaret sırasında medya mensuplarıyla yaptığı toplantıda, Heniyye'nin İran'da suikasta uğraması konusunda medyaya yansıyanlar dışında herhangi bir bilgisinin olmadığını söyledi.
Yemen'deki Husiler
Yemen'deki İran destekli Husilerin Siyasi Büro Ofisinden yapılan açıklamada, suikastın uluslararası tüm hukuk ve anlaşmaların açık bir ihlali olduğuna işaret edilerek, "Heniyye suikastı, sınırı aşan büyük bir gerilimdir." denildi.
Pakistan
Pakistan Dışişleri Bakanlığından, Heniyye'nin suikasta uğramasına ilişkin yapılan açıklamada, İslamabad'ın, gerekçesi ne olursa olsun, yargısız infazlar ve bölge dışı cinayetler de dahil olmak üzere terörün her türlü biçimini ve tezahürünü kınadığı belirtildi.
Pakistan'ın, İsrail'in "bölgede artan maceracılığını" ciddi bir endişe ile izlediğine işaret edilen açıklamada, "İsrail'in son eylemleri zaten istikrarsız olan bölgede tehlikeli bir tırmanış teşkil etmekte ve barış çabalarını baltalamaktadır." ifadeleri kullanıldı.
Malezya
Malezya Başbakanı Enver İbrahim, X sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Heniyye'nin suikastını şiddetle kınayarak suikastı "en iğrenç türden bir cinayet" olarak niteledi.
Malezya Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, "Filistin yönetimi ve halkına en derin taziyelerimizi ve başsağlığı dileklerimizi iletiyoruz." ifadesi kullanılarak, Heniyye'nin Tahran'da suikasta uğraması şiddetle kınandı.
Irak
Irak, Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye'ye Tahran'da düzenlenen suikastı kınadı ve bunun bölgedeki güvenlik ve istikrara yönelik tehdit olduğunu bildirdi.
Dışişleri Bakanlığı açıklamasında, "Irak Cumhuriyeti hükümeti, Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye'nin İran'ın başkenti Tahran'daki ikametgahına düzenlenen hain suikast saldırısını şiddetle kınıyor. Irak Cumhuriyeti olarak, bu saldırgan operasyonun uluslararası yasaların açık bir ihlali ve bölgedeki güvenlik ve istikrara yönelik bir tehdit olduğunu ifade ediyoruz." ifadeleri kullanıldı.
Ürdün
Ürdün Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, "Ürdün, İsrail'in Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniyye'ye düzenlediği suikastı en güçlü ifadelerle kınıyor." ifadesi kullanılarak, suikastın "uluslararası hukukun ihlali, bölgede daha fazla gerginlik ve kaosa yol açacak tırmandırıcı bir suç" olduğu nitelendirmesi yapıldı.
İtalya
İtalya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, Heniyye'nin suikasta uğramasını "endişe verici" olarak nitelendirerek "Gerilimin tırmanmasını önlemek için çalışıyoruz." dedi.
Libya
Libya Devlet Yüksek Konseyinin sosyal medya hesabından paylaşılan taziye mesajında, İslam ümmeti, Filistin halkı ve Hamas'a başsağlığı dileğinde bulunularak "Libya Devlet Yüksek Konseyi, Filistin İslami Direniş Hareketi Hamas'ın Siyasi Büro Başkanı büyük mücahit İsmail Heniyye'nin şehadeti nedeniyle başsağlığı diliyor." ifadesine yer verdi.
Lübnan
Lübnan resmi ajansı NNA'nın geçtiği habere göre, Lübnan Başbakanı Necib Mikati, Hükümet Sarayı'nda olağanüstü bakanlar kurulu toplantısı öncesi yaptığı açıklamada, Hamas lideri Heniyye'ye yönelik suikastı kınadığını ifade etti.
Mikati, "Bu eylemin küresel endişe çemberini genişleteceği ve bölgede tehlike arz edeceğini görüyoruz." dedi.
Lübnan Hizbullahı da resmi Telegram hesabı üzerinden Heniyye’nin Tahran'da suikasta uğramasına ilişkin açıklama yaptı.
"Büyük ve samimi lider Heniyye'nin ölümü nedeniyle büyük üzüntü duyulduğu" ifadesine yer verilen açıklamada, başta Hamas olmak üzere tüm Filistinlilere başsağlığı dileklerinde bulunuldu.
Mısır
Mısır Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, İsrail'in "tehlikeli gerilimi tırmandırması" kınandı ve suikast politikaları ile ülkelerin egemenliğinin ihlallerinin sonuçları konusunda uyarıda bulundu.
Tehlikeli tırmanışın bölgede ciddi güvenlik sonuçlarına yol açacak çatışmaları tetikleyebileceği uyarısında bulunulan açıklamada, suikast politikaları ve ülkelerin egemenliğini ihlal etmenin bölgesel çatışmalara sebep olabileceğine dikkat çekildi.
Endonezya
Endonezya Dışişleri Bakanlığının X hesabından yapılan açıklamada, suikastın "kınandığı" kaydedilerek "Bu, bölgedeki çatışmaları tırmandırabilecek ve süren müzakereleri rayından çıkarabilecek provokatif bir eylemdir." ifadesi kullanıldı.
Sri Lanka
Sri Lanka basınında yer alan haberlere göre, Devlet Başkanı Ranil Wickremesinghe yaptığı açıklamada, suikastı kınadığını bildirdi. Wickremesinghe, "uluslararası hukuka bağlı kalmanın ve ulusal egemenliğe saygı göstermenin" önemini vurguladı.
Avustralya
Avustralya Savunma Bakanı Richard Marles, basın açıklamasında, Orta Doğu'daki "felaketin" sona erdiğini görmeyi istediklerini söyleyerek, "Orta Doğu'da yaşananların tırmanmasını kesinlikle istemiyoruz çünkü bunun sonuçları çok ağır olacaktır." diye konuştu.